बंगळुरु : महाराष्ट्राचे माजी राज्यपाल आणि कर्नाटकाचे माजी मुख्यमंत्री सोमनहल्ली मल्लैया कृष्णा उर्फ एस एम कृष्णा यांचे निधन झाले. वयाच्या ९२ व्या वर्षी त्यांची प्राणज्योत मालवली. प्रदीर्घ आजारानंतर मंगळवारी पहाटेच्या सुमारास त्यांनी अखेरचा श्वास घेतला. बंगळुरुची ‘सिलीकॉन व्हॅली’ करण्यात त्यांचा मोठा हातभार होता. आयुष्याची पाच दशकं काँग्रेससोबत घालवल्यानंतर त्यांनी भाजपात प्रवेश केला होता. एस एम कृष्णा यांनी भूषवलं नाही, असं संसदीय राजकारणातील क्वचितच एखादं पद राहिलं असेल.
एस एम कृष्णा यांनी मंगळवारी पहाटे २ वाजून ४५ मिनिटांनी त्यांच्या निवासस्थानी अखेरचा श्वास घेतला. त्यांचे पार्थिव आज मद्दूर येथे नेले जाण्याची शक्यता आहे. त्यांच्या पश्चात पत्नी प्रेमा कृष्णा आणि दोन मुली – मालविका कृष्णा आणि शांभवी कृष्णा असा परिवार आहे.
प्रदीर्घ राजकीय कारकीर्द
एस एम कृष्णा यांचा राजकीय प्रवास प्रदीर्घ होता. लोकसभा आणि राज्यसभा सदस्यत्वासह त्यांनी मुख्यमंत्रिपद, राज्यपालपद आणि केंद्रीय मंत्रिपदही भूषवले आहे. त्यांनी कर्नाटकात काँग्रेसचे नेतृत्वही केले. विधान परिषद सदस्य, विधानसभा अध्यक्ष, उपमुख्यमंत्री, केंद्रीय परराष्ट्र व्यवहार मंत्री आणि राज्यपाल म्हणून त्यांनी काम केले आहे.
अपक्ष म्हणून राजकारणात प्रवेश
१ मे १९३२ रोजी कर्नाटकातील मंड्या जिल्ह्यातील सोमनहल्ली येथे कृष्णा यांचा जन्म झाला. १९६२ च्या विधानसभा निवडणुकीत काँग्रेसचे दिग्गज के व्ही शंकर गौडा यांना पराभवाची धूळ चारत मद्दूर मतदारसंघातून ते अपक्ष विजयी झाले. आधी प्रजा समाजवादी पक्ष, तर नंतर ते काँग्रेसमध्ये सहभागी झाले.
१९६८ मध्ये त्यांनी संसदेत पदार्पण केले. ते सलग दोन वेळा खासदारपदी निवडून आले. परंतु १९७२ मध्ये विधानपरिषदेवर निवडून आल्यावर त्यांनी राज्याच्या राजकारणात परतणे पसंत केले. यावेळी त्यांनी वाणिज्य, उद्योग आणि संसदीय कामकाज मंत्री म्हणून १९७२ ते १९७७ या काळात धुरा सांभाळली.
१९८० मध्ये ते लोकसभेत परतले. १९८३-८४ पर्यंत त्यांनी उद्योग राज्यमंत्री आणि १९८४-८५ पर्यंत अर्थ राज्यमंत्री म्हणून काम पाहिले. १९८९ मध्ये कर्नाटक विधानसभेचे अध्यक्ष, तर १९९२ मध्ये ते कर्नाटकचे उपमुख्यमंत्री झाले. १९९६ मध्ये राज्यसभेवर निवडून येत ऑक्टोबर १९९९ पर्यंत त्यांनी सदस्यत्व भूषवले.
काँग्रेसचा दणदणीत विजय
१९९९ च्या विधानसभा निवडणुकीपूर्वी ते कर्नाटक प्रदेश काँग्रेस कमिटीचे अध्यक्ष होते. निवडणुकीत पक्षाचा विजय झाला. ते ऑक्टोबर १९९९ ते मे २००४ पर्यंत कर्नाटकचे मुख्यमंत्री होते. डिसेंबर २००४ ते मार्च २००८ या काळात त्यांनी महाराष्ट्राचे राज्यपाल म्हणून तर मे २००९ ते ऑक्टोबर २०१२ पर्यंत मनमोहन सिंग यांच्या नेतृत्वाखालील सरकारमध्ये परराष्ट्र मंत्री म्हणून काम केले.
पन्नास वर्षांचं नातं तोडलं
२०१७ मध्ये कृष्णा यांनी भाजपमध्ये प्रवेश करत काँग्रेससोबतचं जवळपास ५० वर्षांचं नातं संपवल. सात जानेवारी २०२३ रोजी नव्वदीत त्यांनी राजकारणातून निवृत्तीची घोषणा केली.
सिलिकॉन व्हॅलीला पर्याय
कृष्णा यांनी मुख्यमंत्रिपदाच्या कार्यकाळात आयटी क्षेत्राला चालना दिली ज्यामुळे कॅलिफोर्नियातील सिलिकॉन व्हॅलीला पर्याय म्हणून बंगळुरुचा विकास झाला आणि तरुणांसाठी रोजगार निर्माण झाला.